[ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]loj la pa¸ojn de la libro. La komplikitaj gramatikaj reguloj, la
miloj da problemoj de unu el la plej malfacilaj ortografioj en
la mondo, interkonfuzi¸is antaû ÿiaj okuloj, kiel buloj da in-
terimplikitaj fadenoj, kiel labirinto da instruaj montroj kaj
faktoj tute ne konataj, aû eble iam konitaj, sed jam de longe
forgesitaj. Marta alcentrigis la tutan forton de sia komprena-
do, çiujn fortojn de sia memorado, por en la daûro de unu
vespero, de unu nokto, kompreni, ekmemori, alproprigi al si
tion, kies komprenado postulas la laboron de kelke da jaroj,
laboron malrapidan, paciencan, sisteman, logike kondukatan
kaj grade kompletigatan kurson. La kompatinda virino pen-
sis, ke forte streçita febra penegado kompensos al la cerbo la
jarojn da senlaboreco, ke la eta nuna momento iros sur la
pesilon kontraû la tuta pasinteco kaj superpezos ¸in, ke gran-
dega dezirado egalvaloras en la vivo la povadon. xi faris al si
iluziojn. Sed la iluzioj ne povis teni¸i longe. xia penegado sin
mem konsumadis en la febro, lacigis la korpon kaj la spiriton,
per sia propra tro forta streçi¸o nepovebligis çiun progreson;
la nuna momento, plene okupita de turmenta maltrankvile-
co, penetrigis ankoraû nedifinitan sed jam mordantan mal-
dolçecon en la koron de la virino, kiu, forlasita de çiuj sur la
tero, komencis kompreni, ke ÿi trompi¸is rilate sin mem, ke
ÿia situacio estas plej malfavora por studado, kiu, por doni
riçajn fruktojn, bezonas trankvilecon, kiel birdo por la dis-
volvo de siaj flugiloj bezonas aeron. La plej forta dezirado, la
plej varmega aspirado de la spirito, la plej turmenta streçi¸o
de la volo ne povis fari tion, ke menso neinstruita penetru per
67
MARTA
eLIBRO
unu fojo la misterojn de la scienco, ke la neekzercitaj organoj
de komprenado kaj de memorado fleksi¸u kiel delikataj kor-
doj, ke ili simile al fulmo saltu rapidajn rondojn, simile al vak-
so moligita per fajro ensorbu en sin tion, kion oni enÿutas en
ilin.
Longe fari al si iluziojn Marta ne povis; sed surdigante en
si çian analizemecon per la tuta forto de sia spirito kaj volo,
ÿi obstine ripetadis al si la penson: ellernu! tiel same kiel ÿip-
rompi¸ulo, kiu batalas kontraû la ondegoj de la maro, per la
tuta forto de siaj ambaû manoj tenas sin je la sola tabulo, kies
apogo obstine subtenas en lia kapo la penson: mi restos sur
la supraîo!
Nun kiel antaûe, dum la longaj aûtunaj noktoj, simile al
ventego, bruis kaj per senfinaj gamoj levi¸adis kaj mallevi-
¸adis la misteraj murmuroj de la granda urbo, sed Marta ilin
ne aûskultis, timis aûskulti ilin, çar ili vekis en ÿi tiun nedifi-
nitan teruron, kiu kaptas homan estaîon, kiu sentas senhel-
pan eni¸adon en elementon potencan, nekonatan, senfun-
dan.
Nun en la mezo de la nokto ÿi marÿadis en la çambreto
lumata de la pala flamo de la lampeto, kun ru¸o sur la vangoj,
kun nigraj harligoj mallevitaj sur la ÿultrojn, kun manoj nerve
interplektitaj, kun buÿo sençese murmuranta fremdajn vor-
tojn, çerpitajn el tiu libro, kiu, malfermita sub la radioj de la
lampo, kvazaû per dornoj estis plenigita de vicoj da sennom-
braj gramatikaj fini¸oj, signoj, ciferoj notantaj regulojn, pa-
rentezoj, esceptoj. Tiu libro estis la verko de Chapsal kaj Noel,
kiu instruas al multaj la misterojn de la subtila lingvo de la
francoj. La vortoj, kiujn la lipoj de Marta ripetadis de vespe-
ra krepusko ¸is noktomezo, ofte de noktomezo ¸is tagi¸o,
68
MARTA
eLIBRO
estis tiuj enuigaj deklinacioj kaj konjugacioj, super kiuj sur la
tera globo çiutage oscedas miloj da infanoj.
Sed Marta ne oscedis. La sekaj kaj monotonaj sonoj, kiuj la
çambrojn de la lernejoj plenigas per enuo, posedis en ÿia buÿo
signifon tragedian. xi batalis kun çio, kio estis çirkaû ÿi, plej
precipe kun tio, kio estis en ÿi mem, kaj de tiu obstina bata-
lado ÿi ricevis nenion, aû preskaû nenion.
xi progresadis malrapide, tre malrapide; la morgaûa tago
ofte ruinigadis kaj îetadis en abismon de forgeso tion, kion ÿi
kun granda malfacileco sukcesis atingi hieraû: la sciado al-
proksimi¸adis kaj retiri¸adis, donadis pecetetojn da profito
kaj forprenadis multegon da fortoj kaj tempo. Marta interba-
tadis la manojn, kiel senmova statuo kun ÿtonigita viza¸o ÿi
sidadis super la libro en la daûro de tutaj horoj; ÿi levi¸adis,
per febraj paÿoj trakuradis la çambreton, trinkadis malvar-
man akvon, trempadis en ¸i la frunton kaj la okulojn kaj ler-
nadis denove, devante tamen la morgaûan tagon, veki¸inte,
diri al si: mi ankoraû nenion scias!
Tempon! tempon! ofte kriadis en la penso la juna vi-
rino, kalkulante, kiom da linioj ÿi povas ellerni çiutage, aû
kiom da pa¸oj çiusemajne. Se mi havus antaû mi du jarojn,
unu jaron, aû almenaû kelke da monatoj da tempo! &
Sed la tempo, kiu iam estis por ÿi tiel malavara dum ÿia
senlaboreco kaj ripozado, nun pelis ÿin per teruro de malsa-
to, malvarmo, honto, mizero. xi deziris ekposedi kiel sian ab-
solutan propraîon almenaû unu jaron, dume jam la morgaû
ne apartenis al ÿi. Morgaû ÿi devis jam scii çion, kion apenaû
jaro aû serio da jaroj povas ellernigi; ÿi devis, se ÿi ne volis, ke
el ÿiaj manoj elfalu ilo de laborenspezado. La tempo, en kiu
tiu virino komencis la batalon pro ekzistado por si kaj por sia
69
MARTA
eLIBRO
infano, ne estis jam por ÿi tempo favora por lernado, kaj ta-
men ÿi lernis &
[ Pobierz całość w formacie PDF ]zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plkajaszek.htw.pl
