[ Pobierz całość w formacie PDF ]loj la pa�ojn de la libro. La komplikitaj gramatikaj reguloj, la
miloj da problemoj de unu el la plej malfacilaj ortografioj en
la mondo, interkonfuzi�is anta� �iaj okuloj, kiel buloj da in-
terimplikitaj fadenoj, kiel labirinto da instruaj montroj kaj
faktoj tute ne konataj, a� eble iam konitaj, sed jam de longe
forgesitaj. Marta alcentrigis la tutan forton de sia komprena-
do, �iujn fortojn de sia memorado, por en la da�ro de unu
vespero, de unu nokto, kompreni, ekmemori, alproprigi al si
tion, kies komprenado postulas la laboron de kelke da jaroj,
laboron malrapidan, paciencan, sisteman, logike kondukatan
kaj grade kompletigatan kurson. La kompatinda virino pen-
sis, ke forte stre�ita febra penegado kompensos al la cerbo la
jarojn da senlaboreco, ke la eta nuna momento iros sur la
pesilon kontra� la tuta pasinteco kaj superpezos �in, ke gran-
dega dezirado egalvaloras en la vivo la povadon. xi faris al si
iluziojn. Sed la iluzioj ne povis teni�i longe. xia penegado sin
mem konsumadis en la febro, lacigis la korpon kaj la spiriton,
per sia propra tro forta stre�i�o nepovebligis �iun progreson;
la nuna momento, plene okupita de turmenta maltrankvile-
co, penetrigis ankora� nedifinitan sed jam mordantan mal-
dol�econ en la koron de la virino, kiu, forlasita de �iuj sur la
tero, komencis kompreni, ke �i trompi�is rilate sin mem, ke
�ia situacio estas plej malfavora por studado, kiu, por doni
ri�ajn fruktojn, bezonas trankvilecon, kiel birdo por la dis-
volvo de siaj flugiloj bezonas aeron. La plej forta dezirado, la
plej varmega aspirado de la spirito, la plej turmenta stre�i�o
de la volo ne povis fari tion, ke menso neinstruita penetru per
67
MARTA
eLIBRO
unu fojo la misterojn de la scienco, ke la neekzercitaj organoj
de komprenado kaj de memorado fleksi�u kiel delikataj kor-
doj, ke ili simile al fulmo saltu rapidajn rondojn, simile al vak-
so moligita per fajro ensorbu en sin tion, kion oni en�utas en
ilin.
Longe fari al si iluziojn Marta ne povis; sed surdigante en
si �ian analizemecon per la tuta forto de sia spirito kaj volo,
�i obstine ripetadis al si la penson: ellernu! tiel same kiel �ip-
rompi�ulo, kiu batalas kontra� la ondegoj de la maro, per la
tuta forto de siaj amba� manoj tenas sin je la sola tabulo, kies
apogo obstine subtenas en lia kapo la penson: mi restos sur
la supra�o!
Nun kiel anta�e, dum la longaj a�tunaj noktoj, simile al
ventego, bruis kaj per senfinaj gamoj levi�adis kaj mallevi-
�adis la misteraj murmuroj de la granda urbo, sed Marta ilin
ne a�skultis, timis a�skulti ilin, �ar ili vekis en �i tiun nedifi-
nitan teruron, kiu kaptas homan esta�on, kiu sentas senhel-
pan eni�adon en elementon potencan, nekonatan, senfun-
dan.
Nun en la mezo de la nokto �i mar�adis en la �ambreto
lumata de la pala flamo de la lampeto, kun ru�o sur la vangoj,
kun nigraj harligoj mallevitaj sur la �ultrojn, kun manoj nerve
interplektitaj, kun bu�o sen�ese murmuranta fremdajn vor-
tojn, �erpitajn el tiu libro, kiu, malfermita sub la radioj de la
lampo, kvaza� per dornoj estis plenigita de vicoj da sennom-
braj gramatikaj fini�oj, signoj, ciferoj notantaj regulojn, pa-
rentezoj, esceptoj. Tiu libro estis la verko de Chapsal kaj Noel,
kiu instruas al multaj la misterojn de la subtila lingvo de la
francoj. La vortoj, kiujn la lipoj de Marta ripetadis de vespe-
ra krepusko �is noktomezo, ofte de noktomezo �is tagi�o,
68
MARTA
eLIBRO
estis tiuj enuigaj deklinacioj kaj konjugacioj, super kiuj sur la
tera globo �iutage oscedas miloj da infanoj.
Sed Marta ne oscedis. La sekaj kaj monotonaj sonoj, kiuj la
�ambrojn de la lernejoj plenigas per enuo, posedis en �ia bu�o
signifon tragedian. xi batalis kun �io, kio estis �irka� �i, plej
precipe kun tio, kio estis en �i mem, kaj de tiu obstina bata-
lado �i ricevis nenion, a� preska� nenion.
xi progresadis malrapide, tre malrapide; la morga�a tago
ofte ruinigadis kaj �etadis en abismon de forgeso tion, kion �i
kun granda malfacileco sukcesis atingi hiera�: la sciado al-
proksimi�adis kaj retiri�adis, donadis pecetetojn da profito
kaj forprenadis multegon da fortoj kaj tempo. Marta interba-
tadis la manojn, kiel senmova statuo kun �tonigita viza�o �i
sidadis super la libro en la da�ro de tutaj horoj; �i levi�adis,
per febraj pa�oj trakuradis la �ambreton, trinkadis malvar-
man akvon, trempadis en �i la frunton kaj la okulojn kaj ler-
nadis denove, devante tamen la morga�an tagon, veki�inte,
diri al si: mi ankora� nenion scias!
Tempon! tempon! ofte kriadis en la penso la juna vi-
rino, kalkulante, kiom da linioj �i povas ellerni �iutage, a�
kiom da pa�oj �iusemajne. Se mi havus anta� mi du jarojn,
unu jaron, a� almena� kelke da monatoj da tempo! &
Sed la tempo, kiu iam estis por �i tiel malavara dum �ia
senlaboreco kaj ripozado, nun pelis �in per teruro de malsa-
to, malvarmo, honto, mizero. xi deziris ekposedi kiel sian ab-
solutan propra�on almena� unu jaron, dume jam la morga�
ne apartenis al �i. Morga� �i devis jam scii �ion, kion apena�
jaro a� serio da jaroj povas ellernigi; �i devis, se �i ne volis, ke
el �iaj manoj elfalu ilo de laborenspezado. La tempo, en kiu
tiu virino komencis la batalon pro ekzistado por si kaj por sia
69
MARTA
eLIBRO
infano, ne estis jam por �i tempo favora por lernado, kaj ta-
men �i lernis &
[ Pobierz całość w formacie PDF ]zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plkajaszek.htw.pl
