[ Pobierz całość w formacie PDF ]Wojska skoncentrowane można rozproszyć, silne można osłabić, je-
śli idą na skróty można je zawrócić na prosty szlak, szybkie ........
104
XV
Działania rutynowe i z zaskoczenia1
Tak już jest w przyrodzie, że co osiągnie swój kres to powraca, co
się wypełni to ginie2. .... jest ..... Rozkwit i obumarcie są skutkiem czte-
rech pór roku. Zwycięstwo i przegrana to wynik przemian pięciu żywio-
łów3. %7łycie i śmierć jest przypadłością wszystkiego co istnieje. Moż-
1
Dosłownie: Dziwne i zwyczajne GYck (qi zheng). Sun Wu wspomina o tych
dwu sposobach w rozdziale 5.
2
Ponowne odwołanie się autora do mądrości taoistycznych (cały ten rozdział
jest napisany stylem przywołującym na myśl Wielką księgę Tao Laotsy ego):
Ruchem Tao
jest ciągłe powracanie
Wielka księga Tao,
przekł. Jarosław Zawadzki, Szczecin 2004
Chodzi o cykl przemian życia i śmierci w przyrodzie.
3
Starożytni Chińczycy tłumaczyli sobie procesy zachodzące w naturze za po-
mocą cykli przemian pięciu żywiołów (wody, drewna, ognia, gleby i metalu):
Cykle te wyglądały następująco:
1. Cykl tworzenia:
a. woda tworzy drewno (jako że jest niezbędna do wzrostu
drzew),
b. drewno tworzy ogień (jako że się pali),
c. ogień tworzy glebę (ze spalonego drewna powstaje popiół,
a słowo W (tu), czyli gleba , może tez znaczyć ziemia ,
popiół lub pył ),
d. gleba tworzy metal (z ziemi wydobywa się rudy metali),
e. metal tworzy wodę (w wysokiej temperaturze metal zmienia
się w ciecz, więc przypomina wodę)
2. Cykl zwyciężania:
a. woda zwycięża ogień (gasząc go),
b. ogień zwycięża metal (topiąc go),
c. metal zwycięża drewno (siekiera jest wykonana z metalu),
d. drewno zwycięża glebę (jako że lasy zajmują połacie ziemi),
e. gleba zwycięża wodę (zbiornik wodny można zasypać)
Ogólny sens tego zdania jest taki, iż zwycięstwo i przegrana wymieniają się
nieustannie miejscami, według określonego i naturalnego schematu i reguł:
105
ność i niemożność to cechy wszystkich żywych sworzeń. Nadmiar
i niedostatek zależą od formy militarnej oraz potencjału bitewnego.
Wszystkiemu więc co ma formę, można nadać nazwę. Wszystko
czemu można nadąć nazwę, można pokonać. Dlatego tez mędrcy wyko-
rzystują zalety wszystkiego, co istnieje, aby zwyciężyć wszystko co
istnieje i dlatego ich zwycięstwo wiecznie trwa1. Wojna polega na wza-
jemnym zwyciężaniu się form militarnych. Nie ma takiej formy militar-
nej, której nie można by było zwyciężyć, nie wiadome jest tylko to,
która forma zwycięży. Cykl zwyciężania się form militarnych est nie-
wyczerpany jak niebo i ziemia. Jeśli by chcieć go opisać, nie wystarczy
bambusa w całym Yue i Chu2. Zalety formy militarnej przynoszą zwy-
cięstwo. Nie można jednak jedną formą pokonać wszystkiego co istnie-
je. Formę militarną ujarzmić można jedną zaletą, jedną zaletą nie sposób
jednak zwyciężyć.
Dobry dowódca, poznawszy zalety wroga, zna jego słabe strony;
a dowiedziawszy się czego wrogowi brakuje, wie czego ma wróg
w nadmiarze. Widzi zwycięstwo tak jak się dostrzega księżyc czy słoń-
ce. Zwycięża tak, jak woda zwycięża ogień3.
Jeśli na jedną formę militarną reagujemy drugą, jest to działanie ru-
tynowe. Jeśli zaś jakąś formę kontrujemy brakiem konkretnej formy,
jest to działanie z zaskoczenia. Działania rutynowe i z zaskoczenia nig-
dy się nie wyczerpią, wszystko zależy od rozdzielenia. Rozdzielać nale-
ży z zaskoczenia, odpierać atak zgodnie z zasadą pięciu żywiołów4,
walczyć ..... Po rozdzieleniu uzyskamy formę militarną. Mając formę,
będziemy je mogli nazwać ........ równie niewystarczające, aby się mo-
gły wzajemnie zwyciężać, należy więc zmienić taktykę i zadziałać
z zaskoczenia. Wojskiem na postoju należy zaskoczyć wroga w ruchu,
wypoczętym należy zaskoczyć utrudzonego, sytym głodnego,
a dobrze zorganizowanym roztrzepanego. Liczną armią należy zasko-
czyć mały oddział.
np. jeśli chcemy pokonać drewno to musimy użyć metalu, wodą drewna nie
pokonamy.
1
Chodzi o to, iż mędrcy wiedzą czym zwyciężyć co.
2
Za czasów Sun Bina pisano na deszczułkach wykonanych z bambusa. Yue
i Chu to ówcześnie dwa największe obszarowo państwa prachińskie.
3
Patrz przyp. 3. tego rozdziału.
4
Patrz przyp. 3.
106
Atak wykonany staje się rutyną, atak, który jeszcze nie został prze-
prowadzony, to działanie z zaskoczenia1. Kiedy działanie z zaskoczenia
nie spotka się z odpowiedzią wroga, wtedy zwyciężymy. Kto często
działa z zaskoczenia, często wygrywa2.
Jeśli w jednym stawie czujesz ból, pozostałe stawy na nic się zda-
dzą, a to dlatego że wszystkie należą do jednego ciała. Jeśli oddziały
przednie zostaną pokonane, tylne szeregi staną się bezużyteczne:
wszystkie bowiem łączy jedna forma militarna. Dlatego też w dobrym
potencjale bitewnym, duże formacje .....3. powinny być dzielone, a małe
formacje ...... powinny być rozwiązywane. Oddziały tylne nie powinny
wychodzić do przodu, przednie nie powinny być przerzucane na tyły.
Nacierający powinni mieć otwarta drogę ataku, wycofujący się powinni
mieć otwartą drogę odwrotu.
Jeśli jeszcze nie przyznano nagród i nie wymierzono kar, a mimo to
rozkazy są wykonywane, znaczy to, iż rozkazy te są w zasięgu ludzkich
możliwości. Jeśli natomiast w obliczu hojnych nagród i surowych kar
rozkazy pozostaną niewykonane, to znak, iż są one ponad ludzkie siły.
Zmuszanie kogoś by zrobił coś co jest dlań niekorzystne, by szedł na
śmierć nie obracając się za siebie, jest czymś tak trudnym, że nawet
Meng Pen4 mógłby nie podołać. To tak jakby chcieć zawrócić bieg rze-
ki. Zadaniem potencjału bitewnego jest zwiększać oddziały zwycięskie;
te, które poniosły porażkę zastępować innymi, zmęczonym dać odpo-
czynek, zgłodniałym dać jeść. Wtedy widzieć będą .... nie bacząc na
śmierć; z nagim mieczem ruszą nie oglądając się za siebie, staną się jak
rwący potok, który unosi kamienie i rozrywa łodzie. Kto zrozumie ludz-
ką naturę, jego rozkazy będą wykonywane z taka łatwością z jaką woda
spływa z gór.
1
Słowo|v (fa) przetłumaczone tutaj jako wykonany oraz przeprowadzony ,
niektórzy rozumieją jako: odkryty [przez wroga, zanim zostanie wykonany] .
2
Ten tekst można tez rozumieć: Kto ma wiele[pomysłów jak przeprowadzić
[ Pobierz całość w formacie PDF ]zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plkajaszek.htw.pl
